اگر برای شما این سوال مطرح شده که IT چیست؟ خوب است بدانید که فناوری اطلاعات یا IT بخشی است که اطلاعات را در شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ مدیریت و پردازش می‌کند. امروزه، این حوزه شامل هر نوع فناوری دیجیتال از جمله ایمیل زدن، استفاده از نرم‌افزار در کامپیوتر، تماس تصویری با همکاران و بررسی داده‌های مشتریان یا پخش زنده در شبکه‌های اجتماعی می‌شود.
در جواب دقیق‌تر به این سوال که IT چیست می‌توان گفت فناوری اطلاعات یک زمینه شغلی بی‌نظیر است که فرصت‌های زیادی برای پیشرفت در آن وجود دارد. با یادگیری فناوری اطلاعات، می‌توانیم در شغل خود پیشرفت کنیم. پس از شما دعوت می‌کنیم با ما همراه باشید تا به‌طور کامل با فناوری اطلاعات و فواید آن آشنا شویم.
IT چیست؟
فناوری اطلاعات (IT) به‌معنای استفاده از کامپیوترها، فضای ذخیره‌سازی، شبکه‌ها و دیگر دستگاه‌ها و زیرساخت‌ها برای ساخت، پردازش، نگهداری، محافظت و مبادله اطلاعات الکترونیکی است. معمولاً کاربرد اصلی IT در کسب‌وکارها است و کم‌تر برای کاربردهای شخصی یا سرگرمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. IT هم شامل فناوری کامپیوتری و هم ارتباطات می‌شود. اولین‌بار مجله هاروارد بیزینس ریویو این اصطلاح را ابداع کرد تا بین ماشین‌هایی که برای کارهای محدود ساخته شده‌اند و کامپیوترهای چندمنظوره که می‌توان آن‌ها را برای کارهای مختلف برنامه‌ریزی کرد، تفاوتی ایجاد کند.
از وقتی که صنعت IT از اواسط قرن بیستم رشد کرد، توانایی محاسباتی بیش‌تر شد و هزینه و مصرف انرژی دستگاه‌ها کاهش پیدا کرد، روندی که هنوز هم وقتی فناوری‌های جدید معرفی می‌شوند ادامه دارد.
پس به‌طور خلاصه می‌توان اینطور گفت که فناوری اطلاعات اصطلاح گسترده‌ای است و شامل استفاده از تکنولوژی برای ارتباط برقرار کردن، انتقال داده‌ها و پردازش اطلاعات می‌شود.
اجزای اصلی IT
اجزای اصلی فناوری اطلاعات عبارتند از:
- سخت‌افزار (Hardware): بخش فیزیکی و قابل لمس سیستم‌های کامپیوتری شامل رایانه‌های شخصی، سرورها، تبلت‌ها، تلفن‌های هوشمند، تجهیزات جانبی و سایر اجزای فیزیکی مرتبط با پردازش و ذخیره‌سازی اطلاعات.
- نرم‌افزار (Software): مجموعه دستورالعمل‌ها و برنامه‌های کامپیوتری که به سخت‌افزار امکان عملکرد و اجرای وظایف مختلف را می‌دهد. سیستم‌عامل، برنامه‌های کاربردی، و ابزارهای توسعه نرم‌افزار، نمونه‌هایی از نرم‌افزار هستند.
- شبکه (Network): زیرساختی که امکان برقراری ارتباط و به اشتراک‌گذاری اطلاعات بین رایانه‌ها و سایر دستگاه‌های دیجیتال را فراهم می‌کند. اینترنت، شبکه‌های محلی (LAN)، و شبکه‌های گسترده (WAN) نمونه‌های مختلفی از شبکه‌ها هستند.
- داده (Data): مجموعه‌ای از حقایق و ارقام خام و بدون سازماندهی. داده‌ها، مواد اولیه‌ای هستند که با پردازش و تحلیل توسط نرم‌افزار، به اطلاعات تبدیل می‌شوند.
- اطلاعات (Information): داده‌های سازماندهی شده و دارای معنا که برای تصمیم‌گیری و انجام وظایف مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این اجزا به صورت یکپارچه با هم کار می‌کنند تا فرآیند مدیریت و گردش اطلاعات را به شکلی کارآمد و مؤثر تسهیل نمایند.
انواع ترندهای فناوری اطلاعات
قسمتی از ترندهای فناوری اطلاعات شامل موارد زیر می‌شوند، اما محدود به این موارد نیستند:
- تجزیه و تحلیل(Analytics)
- اتوماسیون (Automation)
- هوش مصنوعی (Artificial Intelligence)
- کامپیوتینگ ابری (Cloud Computing)
- ارتباطات (Communications)
- امنیت سایبری (Cybersecurity)
- مدیریت داده‌ها/پایگاه داده‌ها (Data/Database Management)
- زیرساخت (Infrastructure)
- اینترنت اشیاء (Internet of Things)
- یادگیری ماشین (Machine Learning)
- نگهداری و تعمیر (Maintenance and Repair)
- شبکه‌ها (Networks)
- روباتیک (Robotics)
- توسعه نرم‌افزار/برنامه‌ها (Software/Application Development)
- SCADA
این لیست هنوز کامل نیست و هر روز ترندهای جدیدی برای تکنولوژی فناوری اطلاعات در حال ظهور هستند.
مزایای IT چیست؟
فناوری اطلاعات مزایای زیادی دارد که به رشد کسب‌وکارها کمک می‌کنند. در اینجا چند مورد از این مزایا را بیان کرده‌ایم:
- بهره‌وری: استفاده از IT در کسب‌وکار باعث افزایش بهره‌وری می‌شود. به‌این‌ترتیب که داده‌ها سریع و بدون نیاز به دخالت انسانی تحلیل می‌شوند.
- امنیت: در دنیایی که همه‌چیز به‌هم متصل است، امنیت اطلاعات اهمیت زیادی پیدا می‌کند و به همین دلیل متخصصان IT مسئولیت حفاظت از پایگاه‌های داده را برعهده دارند.
- ارتباطات: زیرساخت‌های ارتباطی در فناوری اطلاعات بسیار حیاتی هستند. این زیرساخت‌ها به بهره‌وری و استفاده بهینه از منابع کمک می‌کنند.
- استخدام آنلاین: فناوری اطلاعات نقش کلیدی در استخدام آنلاین دارد. به‌این‌صورت که فرایند استخدام با فناوری IT راحت‌تر شده و به یافتن استعدادهای فنی مناسب کمک می‌کند.
- دسترسی به اطلاعات:IT امکان دسترسی به حجم زیادی از اطلاعات را با سرعت بالا و هزینه کم فراهم می‌کند. این فناوری به ترکیب و پیکربندی داده‌ها کمک کرده و باعث می‌شود تصمیم‌گیری‌ها سریع‌تر اتفاق بیفتد.
- تصمیم‌گیری بهتر: فناوری اطلاعات به پردازش حجم عظیمی از داده‌ها کمک کرده و باعث بهبود رشد کسب‌وکارها می‌شود. به این دلیل که تصمیم‌های گرفته‌شده براساس داده‌های استخراج شده از IT دقیق‌تر خواهند بود.
- پایداری: یکی دیگر از مزایای فناوری اطلاعات این است که این حوزه به بررسی اینکه چگونه فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات به حفاظت از جامعه و تامین زندگی بهتر برای نسل‌های آینده کمک می‌کنند، می‌پردازد.
چرا به فناوری اطلاعات نیاز داریم؟
در قسمت‌های قبلی به این سوال جواب دادیم که IT چیست و چه مزایایی دارد. حالا سوال مهم‌تر این است که چرا به فناوری اطلاعات نیاز داریم؟ در پاسخ به این سوال باید گفت، فناوری اطلاعات (IT) نقش مهمی در بسیاری از فعالیت‌های شخصی و حرفه‌ای ما دارد. این فناوری پایه و اساس ارتباطات، پیشرفت‌های تکنولوژیک، نوآوری، پایداری و حتی تفریحات ما است. ما از فناوری اطلاعات در سطح شخصی برای برقرای ارتباط با دیگران، بازی کردن، به اشتراک گذاشتن رسانه‌ها، خرید کردن و وقت‌گذرانی در شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنیم. از دیدگاه حرفه‌ای، فناوری اطلاعات در بسیاری از عملیات‌های تجاری ما نقش دارد و تقریبا در تمام صنایع از بهداشت و درمان گرفته تا خدمات غذایی، تولید تا فروش و فراتر از آن، به‌کار رفته است.
به بیانی دقیق‌تر ما برای ارتباط با دیگران، ذخیره و مدیریت اطلاعات و ایجاد فرایندهای کارآمدتر به فناوری اطلاعات نیازمندیم.
مثال‌هایی از IT در زندگی روزمره
فناوری اطلاعات، طیف وسیعی از کاربردها را در زندگی روزمره ما در بر می‌گیرد. برخی از مهم‌ترین این کاربردها عبارتند از:
-
- ارتباطات: فناوری اطلاعات، انقلاب عظیمی در عرصه ارتباطات ایجاد کرده است. امکان برقراری ارتباط با هر نقطه از جهان از طریق ایمیل، پیام‌رسان‌ها، و تماس‌های تصویری، تنها بخشی از این تحول عظیم است.
- تجارت الکترونیک (E-commerce): خرید و فروش آنلاین کالا و خدمات، با استفاده از فناوری اطلاعات رونق چشمگیری یافته است. این فناوری، تجارت را از محدودیت‌های زمانی و مکانی رها ساخته و بر سهولت و گستردگی آن افزوده است.
- بانکداری و امور مالی: مدیریت حساب‌های بانکی، انجام تراکنش‌های مالی، و دسترسی به خدمات آنلاین بانک‌ها، نمونه‌هایی از کاربرد فناوری اطلاعات در این حوزه است. این فناوری، سرعت، دقت، و سهولت انجام امور مالی را به طور چشمگیری افزایش داده است.
- سرگرمی و آموزش: دسترسی به انواع سرگرمی‌های دیجیتال از قبیل بازی‌های رایانه‌ای، فیلم، موسیقی و کتاب‌های الکترونیکی، با استفاده از فناوری اطلاعات امکان‌پذیر شده است. همچنین، آموزش آنلاین با استفاده از این فناوری، در حال تبدیل شدن به یک روش آموزشی محبوب و کارآمد است.
- خدمات دولتی: دسترسی به خدمات دولتی از طریق درگاه‌های الکترونیکی و سامانه‌های برخط، موجب تسهیل امور اداری و افزایش رضایت‌مندی شهروندان شده است.
- سلامت و بهداشت: فناوری اطلاعات در حوزه سلامت و بهداشت نیز کاربردهای فراوانی دارد. مدیریت پرونده‌های پزشکی، ارتباط با پزشکان، و استفاده از ابزارهای تشخیص و درمان مبتنی بر فناوری، نمونه‌هایی از این موارد است.
مقایسه سخت افزار و نرم افزار در IT
بخش دیگری از پاسخ به این سوال که IT چیست، به این موضوع مربوط می‌شود که فناوری اطلاعات شامل چندین لایه از تجهیزات فیزیکی (سخت‌افزار)، مجازی سازی، سیستم‌های مدیریتی، ابزارهای خودکارسازی و اتومیشن، سیستم‌عامل‌ها، سایر نرم‌افزارهای سیستمی و برنامه‌های کاربردی مورد استفاده برای انجام عملیات ضروری است.
دستگاه‌های کاربری، دستگاه‌های جانبی و نرم‌افزارها نیز می‌توانند در حوزه IT قرار بگیرند. همچنین، IT می‌تواند در روش‌ها و قوانین حاکم بر استفاده و ذخیره‌سازی داده‌ها نقش داشته باشد.
۱. نرم افزار
نرم‌افزارها به دو دسته اصلی، نرم‌افزار سیستمی و برنامه‌های کاربردی تقسیم می‌شوند. نرم‌افزار سیستمی شامل برنامه‌هایی است که وظایف اساسی کامپیوتر را مدیریت می‌کنند، مانند:
- سیستم‌عامل‌ها
- BIOSها (سیستم اصلی ورودی/خروجی)
- برنامه‌های راه‌اندازی (بوت)
- اسمبلرها (برنامه‌های ترجمه کد)
- درایورهای دستگاه (برنامه‌هایی که به سخت‌افزار کمک می‌کنند با سیستم‌عامل کار کنند)
- برنامه‌های کاربردی تجاری شامل موارد زیر می‌شوند:
- انواع پایگاه داده یا دیتابیس مانند SQL Server
- سیستم‌های معاملاتی مثل سفارش‌گیری زمان واقعی
- سرورهای ایمیل، مانند Microsoft Exchange
- وب‌سرورها، مانند Apache و IIS مایکروسافت
- برنامه‌های مدیریت ارتباط با مشتری، مانند Oracle NetSuite
- سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمانی، مثل SAP S/4HANA
این برنامه‌ها با استفاده از دستورالعمل‌های برنامه‌ریزی‌شده، داده‌ها را برای اهداف کسب‌وکار دستکاری، ادغام و پخش می‌کنند.
برنامه‌های موبایل که روی گوشی‌های هوشمند و دستگاه‌های قابل‌حمل دیگر کار می‌کنند، معمولا از طریق اینترنت با برنامه‌های ابری یا مراکز داده ارتباط برقرار می‌کنند. این برنامه‌ها دامنه محاسبات را گسترش داده‌اند و یک دسته جدید از نرم‌افزار و ارتباطات را ایجاد کرده‌اند که نیاز به تخصص خاصی برای نگهداری دارد.
۲. سخت‌افزار
در دنیای کامپیوتر، انواع مختلفی از سخت‌افزار وجود دارد:
- سرورهای کامپیوتری: سرورهای کامپیوتری دستگاه‌هایی هستند که برنامه‌های کسب‌وکار را اجرا می‌کنند. سرورها با دستگاه‌های کاربری (مانند کامپیوترها و تلفن‌های هوشمند) در مدل کلاینت-سرور ارتباط برقرار می‌کنند و همچنین می‌توانند با سایر سرورها از طریق شبکه‌های کامپیوتری که معمولا به اینترنت وصل هستند، ارتباط داشته باشند.
- ذخیره‌سازی: این مورد به تکنولوژی‌هایی اشاره دارد که اطلاعات را به‌صورت داده‌ها نگه می‌دارند. این ذخیره‌سازی ممکن است روی یک سرور خاص محلی باشد یا بین چندین سرور به اشتراک گذاشته شود. این تکنولوژی‌ها می‌توانند در محل کار نصب شوند یا از طریق خدمات ابری در دسترس باشند.انواع مختلفی از داده‌ها، از جمله فایل‌ها، داده‌های چندرسانه‌ای، تلفنی و داده‌های وب و حسگر می‌توانند ذخیره شوند. سخت‌افزارهای ذخیره‌سازی شامل حافظه RAM (که می‌تواند داده‌ها را به‌صورت موقت نگه دارد) و دیگر انواع حافظه‌های دائمی مانند نوارهای مغناطیسی، هارددیسک‌ها و درایوهای حالت جامد می‌شوند.
- تجهیزات مخابراتی: تجهیزات مخابراتی شامل کارت‌های رابط شبکه، کابل‌ها، دستگاه‌های ارتباطی بی‌سیم و سوئیچ‌ها هستند که اجزای سخت‌افزاری را به یکدیگر و به شبکه‌های خارجی متصل می‌کنند.
مقایسه فناوری اطلاعات و علوم کامپیوتر
زمانی که در مورد موقعیت شغلی مختلف در زمینه فناوری اطلاعات (IT) تحقیق می‌کنید، احتمالا با اصطلاح علوم کامپیوتر نیز مواجه می‌شوید. هرچند بین IT و علوم کامپیوتر تداخلاتی وجود دارد، اما این دو حوزه، رشته‌های متمایزی دارند که مسیرهای مطالعاتی مختلفی برای آماده‌سازی هر کدام فراهم می‌کنند.
در ادامه به بررسی جزیی‌تر تفاوت‌های بین فناوری اطلاعات و علوم کامپیوتر می‌پردازیم:
فناوری اطلاعات (IT)
IT معمولا با کاربرد تکنولوژی برای حل مسائل کسب‌وکار مرتبط است. نیروی کار IT بر تکنولوژی‌های توسعه‌یافته مانند سیستم‌های سخت‌افزاری، سیستم‌عامل‌ها و نرم‌افزارهای کاربردی تمرکز دارد. مهارت در IT برای شناسایی اجزای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری که باید برای بهبود یک فرایند کسب‌وکار خاص استفاده شوند، لازم است. هم چنین متخصصان IT با انواع فناوری‌ها، مانند سیستم‌عامل‌های سرور، دستگاه‌های ارتباطی و نرم‌افزار و برنامه‌ها کار می‌کنند. آماده‌سازی برای یک شغل در حوزه فناوری اطلاعات شامل دوره‌های پایه در سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری است.
برنامه‌های تحصیلی در رشته IT ممکن است شامل موضوعاتی مانند موارد زیر باشند:
- تحلیل کسب‌وکار
- مدیریت پروژه
- مخابرات
- مدیریت شبکه
- طراحی پایگاه داده
- مدیریت پایگاه داده
علوم کامپیوتر
علوم کامپیوتر بر منطق و طراحی اساسی اجزایی تمرکز دارد. این بخش دقیقا همان قسمتی است که متخصصان IT برای تشکیل سیستم‌های کسب‌وکاری از آن استفاده می‌کنند.. برای دنبال کردن یک شغل در علوم کامپیوتر، پیش‌زمینه قوی در ریاضیات لازم است. بسیاری از کارها در علوم کامپیوتر شامل توسعه الگوریتم‌ها و منطق و کدنویسی است که به سیستم‌های کامپیوتری امکان می‌دهد مسائل کسب‌وکار را حل کنند.
دانشمندان علوم کامپیوتر ممکن است در کار مهندسی سخت‌افزار و نرم‌افزار که برای توسعه محصولات لازم است، شرکت کنند. آن‌ها همچنین احتمالا به فناوری‌های بیش‌تر انتزاعی مانند هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشین (ML) علاقه‌مند هستند.
دوره مطالعاتی در رشته علوم کامپیوتر نیازمند پایه‌ای در مفاهیم کامپیوتر و ریاضیات پیشرفته است. این دوره می‌تواند با موضوعاتی مانند موارد زیر تکمیل شود:
- AI و ML
- شبکه‌های عصبی
- سیستم‌های امنیتی
- تحلیل داده‌ها
- تجربه کاربری
مهارت‌های مورد نیاز برای یک متخصص IT چیست؟
در بخش قبل متوجه شدیم تفاوت بین علوم کامپیوتر و فناوری اطلاعات چیست و حالا در این قسمت می‌خواهیم بررسی کنیم که برای داشتن یک شغل موفق در زمینه IT، داشتن چه مهارت‌های فنی مورد نیاز است؟
در بازار کار کنونی فناوری اطلاعات، این 10 مهارت از مهارت‌های پرتقاضا هستند:
- امنیت سایبری
- رایانش ابری
- محاسبات edge calculation و اینترنت اشیاء (IoT)
- اتوماسیون فرایندهای IT
- توسعه نرم‌افزار
- مدیریت بیگ دیتا و تحلیل داده‌ها
- DevOps
- هوش مصنوعی (AI)
- یادگیری ماشین (ML)
- توسعه برنامه‌های موبایل
در مسیر پیشرفت پیرامون این حوزه‌های IT، کسب گواهینامه‌های حرفه‌ای برای نشان دادن مهارت در فناوری‌ها و حوزه‌های تخصصی خاص یک مزیت محسوب می‌شود. برخی از گواهینامه‌های بسیار معتبر عبارتند از:
- AWS Certified Solutions Architect — Professional AWS)
- Certified Ethical Hacker (CEH)
- Certified in Risk and Information Systems Control (CRISC)
- Certified Information Security Manager (CISM)
- Certified Information Systems Security Professional (CISSP)
- Cisco Certified Network Associate (CCNA)
- Google Certified Professional Cloud Architect (GCP)
- (Microsoft role-based certifications)
- Project Management Professional (PMP)
- VMware Certified Professional (VCP)
جمع‌بندی
فناوری اطلاعات، زیربنای دنیای مدرن است و نقش بسزایی در تمامی ابعاد زندگی ما ایفا می‌کند. با درک ماهیت، اجزا، و کاربردهای فناوری اطلاعات، می‌توانیم از فرصت‌های بی‌نظیر آن بهره‌مند شویم و چالش‌های پیش روی آن را به حداقل برسانسانیم. این سفر به دنیای فناوری اطلاعات، تنها آغازی برای درک عمیق‌تر این دنیای پویا است. با ورود به دنیای تخصصی‌تر IT، با مفاهیمی همچون برنامه‌نویسی، پایگاه داده، امنیت سایبری، و شبکه‌های کامپیوتری مواجه می‌شویم که هر کدام دنیای وسیعی از دانش و مهارت را در بر می‌گیرند.
برای علاقمندان به ورود به دنیای حرفه‌ای IT، مسیرهای مختلفی وجود دارد. گذراندن دوره‌های آموزشی تخصصی در حوزه‌های مختلف فناوری اطلاعات، شرکت در کارگاه‌های مهارتی، و مطالعه منابع معتبر، از جمله راه‌های کسب دانش و مهارت‌های مورد نیاز برای ورود به این عرصه است. همچنین، با توجه به ماهیت پویای فناوری اطلاعات، به‌روزرسانی دائمی دانش و مهارت‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
فناوری اطلاعات، زمینه‌ای پرمخاطب و رو به رشد است که فرصت‌های شغلی متنوعی را در اختیار افراد با مهارت‌های مختلف قرار می‌دهد. طراحان وب، توسعه‌دهندگان نرم‌افزار، تحلیل‌گران داده، متخصصان امنیت سایبری، مدیران شبکه، و کارشناسان فناوری اطلاعات، تنها بخشی از عناوین شغلی مرتبط با این حوزه هستند.
سوالات متداول
تاثیر فناوری اطلاعات بر کسب و کارها چیست؟
فناوری اطلاعات به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا از اطلاعات خود بهتر محافظت کنند. همچنین، IT راه‌های سریع‌تری برای برقراری ارتباط فراهم می‌کند که هم برای مشتریان و هم برای صاحبان کسب‌وکار مفید است.
اهمیت فناوری اطلاعات در دنیای امروز چیست؟
فناوری اطلاعات در عصر حاضر اهمیت زیادی دارد. این فناوری به‌راحتی از داده‌ها در اینترنت محافظت می‌کند. همچنین قادر است از طریق خبرنامه‌ها، سمینارهای آنلاین و پلتفرم‌های رسانه‌ای ارتباط موثری با مشتریان برقرار کند، که این امر به رشد کسب‌وکار در دنیای مجازی کنونی کمک بزرگی می‌کند.
مزایای IT برای کسب و کارها چیست؟
فناوری اطلاعات مزایای زیادی دارد. این فناوری در برقراری ارتباط راحت و مستقیم بین مشتریان و مدیران کسب‌وکار کمک می‌کند. همچنین، با اتخاذ تدابیر امنیتی قوی از داده‌ها محافظت می‌کند.
