هر آن چه باید درباره توزیع راکی لینوکس بدانید!

سال‌های زیادی استفاده از CentOS برای توزیع لینوکس یک انتخاب بسیار قابل اعتماد در بین کاربرها بود. اما اطراف ما همه چیز به سرعت در حال اتفاق و تکنولوژی روز به روز در حال پیشرفت است. این پیشرفت‌ها منجر شد تا Rocky Linux تولید شود. راکی لینوکس یک سیستم عامل سازگار با باینری است که براساس کد منبع Red Hat Enterprise Linux (RHEL) توسعه داده شده است. درواقع این سیستم عامل به‌عنوان جانشین غیررسمی برای لینوکس CentOS محسوب می‌شود.

با توجه به اهمیت و پراستفاده بودن CentOS در محیط‌های سروری و توسعه نرم‌افزار، تصمیم گرفته شد تا توزیع جدیدی با نام راکی لینوکس ایجاد شود که بتواند نیازهای کاربران را در زمینه‌های پشتیبانی بلند مدت، پایداری و سازگاری برطرف کند. در این مقاله به‌طور کامل در خصوص Rocky لینوکس صحبت کنیم و شما را با صفر تا صد آن آشنا خواهیم کرد.

راکی‌لینوکس چیست؟

درست مانند CentOS،  توزیع پایین‌دستی آن یعنی راکی‌لینوکس نیز یک گزینه محبوب برای ورک‌استیشن‌ها و سرور مجازی (VPS) به‌حساب می‌آید. بنیاد RESF مسئول توسعه این سیستم عامل است و 10 سال پشتیبانی با به‌روزرسانی‌های منظم را ارائه می‌دهد. این توزیع سازمانی لینوکس، عموما برای سرورها و ورک‌استیشن‌ها استفاده می‌شود.

راکی لینوکس (Rocky Linux) یک توزیع لینوکس متن ‌باز است که به عنوان جایگزینی پایدار برای CentOS ایجاد شده است. هدف اصلی این توزیع، ارائه پشتیبانی بلند مدت، پایداری و سازگاری با سیستم‌های موجود در محیط‌های سروری و توسعه نرم‌افزار می‌باشد. راکی لینوکس توسط جامعه توسعه‌دهندگان پویا و فعال توسعه داده می‌شود و به‌صورت رایگان در دسترس عموم قرار دارد. این توزیع با ارائه به‌روزرسانی‌های منظم و پشتیبانی دقیق از نسخه‌های قبلی، سعی در تامین یک محیط مطمئن و قابل اعتماد برای کسب‌وکارها و توسعه‌دهندگان دارد.

راکی لینوکس از گذشته تا به امروز

راکی‌لینوکس (Rocky Linux) در تاریخ ۲۱ دسامبر ۲۰۲۰ توسط گرگوری کرتز (Gregory Kurtzer)، یکی از بنیان‌گذاران پروژه CentOS، به عنوان پاسخی به اعلام تغییر جهت توسعه CentOS تأسیس شد. تصمیم بر توسعه راکی‌لینوکس در پی اعلام سازمان CentOS از تغییر استراتژی و انتقال تمرکز به CentOS Stream اتخاذ شد. گرگوری کرتز، که قبلاً در توسعه CentOS مشارکت داشته بود، تصمیم گرفت تا با تشکیل یک تیم توسعه‌دهندگان حرفه‌ای و ارتباط با جامعه علاقه‌مند به لینوکس، پروژه راکی‌لینوکس را آغاز کند. او اعلام کرد که هدف اصلی این پروژه، ارائه یک جایگزین پایدار و سازگار برای CentOS با بهبودهایی در زمینه‌های پشتیبانی، امنیت، و قابلیت استفاده است.

مروری بر سیستم عامل Rocky Linux

در ادامه به‌طور مختصر به برخی از امکانات و ویژگی‌های راکی لینوکس به‌منظور آشنایی شما با این سیستم عامل اشاره شده است.

لایسنس‌ها

Rocky لینوکس نسخه رایگانی از RHEL است، چرا که برای خرید نسخه اصلی RHEL باید هزینه‌ای معادل ۳۴۹ دلار در سال بپردازید. از آنجایی که این نسخه از RHEL بدون لایسنس ارائه می‌شود، برخی از ویژگی‌های Red Hat در آن در دسترس نیستند. برای نصب راکی لینوکس این محتوا را مشاهده کنید.

برای مثال، RHEL 8.1 با قابلیت کرنل پچینگ لایو یا kpatch عرضه می‌شود. اما راکی لینوکس از این ویژگی پشتیبانی نمی‌کند و برای دسترسی به آن باید یک سرویس جانبی را خریداری کنید.

تمام اجزای مربوط به پروژه راکی لینوکس تحت لایسنس توزیع نرم‌افزار Berkeley Software Distribution (BSD) هستند. این لایسنس استفاده، توزیع مجدد و اصلاحات سیستم عامل را پوشش می‌دهد. به‌عنوان یکی از توزیع های لینوکس، راکی لینوکس شامل چندین بسته یا نرم‌افزار با لایسنس‌های مختلف است که شما باید با آن‌ها آشنا باشید.

برای دیدن لایسنس‌های مربوط به اجزای نصب شده، از دستور زیر در ترمینال استفاده کنید:

(عکس)

دقت کنید که «package-name» باید با نام پکیجی که قصد دارید آن را بررسی کنید، جایگزین شود.

برای دیدن لیستی از پکیج‌های نصب شده، دستور زیر را اجرا کنید:

$ sudo yum list installed

مخازن و ریپازیتوری‌ها

Rocky Linux برای هر نسخه اصلی، مجموعه‌ای متفاوت از مخازن پایه را فراهم می‌کند. همچنین، مخازن تایید شده توسط کامیونیتی نیز وجود دارند که از مخازن اضافی قابل نصب هستند. Rockyلینوکس از سه نوع مخزن که به‌طور پیش‌فرض و یا به‌صورت دستی نصب می‌شوند، پشتیبانی می‌کند:

1. پایه: مخازن پیش‌فرض که در راکی لینوکس از قبل نصب شده‌اند.
2. اضافه: شامل بسته‌های اضافی با هدف بهبود کارایی سیستم شما است. برخی از این بسته‌ها برای نصب مخازن تایید شده توسط جامعه ضروری هستند.
3. تایید شده توسط کامیونیتی:  این مخازن برای توزیع‌های سازمانی دیگر لینوکس نیز در دسترس هستند.

اکثر مخازن پایه به‌طور پیش‌فرض در راکی لینوکس ۸ و ۹ وجود دارند. با این حال، برخی از آن‌ها باید به‌صورت دستی فعال شوند، که این کار با استفاده از دستور زیر انجام می‌شود.

$ sudo dnf config-manager --set-enabled repository-id

برای اطلاعات بیش‌تر در مورد شناسه‌ها و در دسترس بودن آن‌ها، به صفحه rocky linux repositories  مراجعه کنید. از آنجا که راکی لینوکس به نسبت جدید است، همه مخازن تایید شده توسط جامعه وجود ندارند، اما در ادامه برخی از مخازن موجود آمده است:

1. بسته‌های اضافی برای لینوکس سازمانی (EPEL) : بیلدهای به‌روزشده از بسته‌های فدورا برای توزیع‌های سازمانی دیگر را ارائه می‌دهد. ویژگی‌ها و ابزارهای جدیدی را به سیستم Rocky لینوکس شما اضافه می‌کند و از محبوبیت زیادی نیز برخوردار است.
2. مخزن لینوکس سازمانی تاییدشده توسط کامیونیتی (ELRepo) :حاوی بسته‌هایی که پشتیبانی سخت‌افزاری را در راکی لینوکس بهبود می‌بخشد. به‌عنوان مثال، دارای بسته‌های ذخیره‌سازی، نظارت بر سخت‌افزار و درایورهای شبکه است.
3. RPM Fusion: یک مخزن حاوی بسته‌های اضافی در فدورا که در Rocky لینوکس دسترس نیستند. این مخزن نسخه‌های نرم‌افزار با لایسنس‌های رایگان و پرداختی را فراهم می‌کند.
4. مخزن Remi: حاوی آخرین نسخه از پشته‌های PHP و سایر بسته‌های نرم‌افزاری برای توزیع‌های سازمانی دیگر . این مخزن نسخه‌ای ایمن ارائه می‌دهد تا از جایگزینی بسته‌های پیش‌فرض جلوگیری کند.

ویژگی‌ها

درست است که معمولا از این سیستم عامل به‌منظور انجام کارهای تخصصی استفاده می‌شود اما در عین حال ویژگی‌های عمومی و جذابی دارد که آن را برای استفاده‌های شخصی نیز به گزینه‌ای مناسب تبدیل کرده است. از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های این سیستم عامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رابط کاربری گرافیکی (GUI) : راکی لینوکس دارای یک رابط کاربری (UI) بسیار خوب است. این به‌ویژه برای کاربرانی که با رابط خط فرمان آشنا نیستند، کاربردی است.
• محیط دسکتاپ : این توزیع لینوکس از محیط دسکتاپ GNOME 40 به‌عنوان محیط دسکتاپ پیش‌فرض استفاده می‌کند. برنامه‌ها، رابط کاربری و تنظیمات باز طراحی شده آن، راکی لینوکس را برای استفاده شخصی مناسب می‌سازد.
• سیستم فایل XFS : سیستم فایل XFS برای مدیریت داده‌های بزرگ بدون کاهش عملکرد طراحی شده است. این باعث می‌شود Rocky Linux  برای سرورها و آرایه ذخیره‌سازی در سطح سازمانی مناسب باشد.
• کامپایلرهای به‌روز : توسعه‌دهندگان می‌توانند با استفاده از کامپایلر GCC در Rocky Linux کدهای خود را بهینه‌سازی و اشکال‌زدایی کنند. همچنین، این افزایش کارایی استفاده از سخت‌افزار را برای عملکرد بهینه بهبود می‌دهد.
• بسته‌بندی ماژول: انواع سیستم‌های مدیریت بسته مانند Flatpak و مدیر بسته RPM با راکی لینوکس سازگار هستند. این سیستم‌ها به‌راحتی به توسعه‌دهندگان بسته‌های دلخواه خود را نصب و از آن‌ها استفاده کنند.

امنیت

Rocky Linux از معماری Security-Enhanced Linux (SELinux) استفاده می‌کند. مدیران این امکان را دارند تا بر روی مجوزهای دسترسی سیستم خود کنترل بیش‌تری داشته باشند. SELinux اطلاعات را براساس مجوز جدا می‌کند و از سیاست‌های امنیتی برای ارزیابی درخواست‌های دسترسی استفاده می‌کند. این سیاست‌ها تعیین می‌کنند که کدام داده‌ها قابل دسترسی هستند و کدام داده‌ها قابل دسترسی نیستند. برخلاف CentOS، در راکی لینوکس می‌توانید مدیریت بسته‌های متمرکز بر امنیت را انجام دهید. این به شما امکان می‌دهد تا به‌روزرسانی‌های امنیتی موجود را درخواست کرده و یکی از آن‌ها را برای نصب انتخاب کنید.

آخرین نسخه پایدار راکی لینوکس دارای چندین ویژگی است که به بهبود امنیت سرور مجازی شما کمک می‌کند، به‌عنوان مثال:

•  OpenSSL: یک ابزار است که اتصال امن با سیستم برای انتقال داده را فراهم می‌کند. این ابزار از یک کلید رمزنگاری RSA با 2048 بیت مطابق با سیاست‌های رمزنگاری ردهَت crypto-policies استفاده می‌کند تا امنیت را بهبود بخشد.
•  OpenSSH: یک ویژگی اتصال که به شما اجازه می‌دهد تا از طریق پروتکل SSH به‌صورت امن به سرور لینوکس وارد شوید. اکنون امکان استفاده از SHA-1 برای امضاهای امنیتی نیز وجود دارد.
•  تطابق با امنیت: Rocky Linux به‌طور خودکار تنظیمات خود را به‌منظور تطابق با مقررات محافظت اطلاعات پیکربندی می‌کند. این کمک می‌کند تا در زمان صرفه‌جویی و از اشتباهات پیکربندی جلوگیری شود.

بهترین کاربرد Rocky Linux چیست؟

اگر برای سرور مجازی لینوکس خود به‌دنبال یک توزیع سازمانی قابل اعتماد و با عملکرد بالا هستید، Rocky Linux ایده‌آل است. این توزیع همچنین برای دسکتاپ‌ها، ورک‌استیشن‌ها و سرویس‌های ابری مناسب است.

به‌عنوان یک توزیع سازمانی، راکی لینوکس با ویژگی‌ها و نرم‌افزارهای اضافی ارائه می‌شود تا برای استفاده تجاری مناسب باشد. علاوه‌براین، پشتیبانی طولانی‌مدت و به‌روزرسانی‌های منظم، Rocky Linux را برای کسب‌وکارها به یک گزینه بی‌نقص تبدیل می‌کند.

Rocky لینوکس به‌ویژه برای کاربرانی که به جایگزینی برای CentOS یا RHEL نیاز دارند، مناسب است. این توزیع سازگاری بسیار خوبی با RHEL دارد و از اکثر ویژگی‌های آن بهره می‌برد.

با توجه به رایگان بودن راکی لینوکس، این گزینه برای کاربرانی که می‌خواهند لینوکس و RHEL را امتحان کنند، عالی است. رابط کاربری گرافیکی و محیط دسکتاپ نیتیو این توزیع کمک می‌کند تا با راحتی بیش‌تری از سیستم عامل‌های دیگر به راکی لینوکس مهاجرت کنید.

مزایای سیستم عامل Rocky Linux

تا به اینجای مقاله با راکی لینوکس آشنا شده‌اید، اکنون نوبت به آن رسیده است تا در خصوص مزایا و معایب این سیستم عامل صحبت کنیم. از جمله مهم‌ترین مزایای راکی لینوکس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

پایداری

به‌عنوان یک بیلد پایین‌دستی از RHEL، مزیت اصلی راکی لینوکس پایداری آن است. قبل از اینکه تغییرات جدید روی راکی لینوکس اعمال شود، درخواست تغییرات ابتدا باید به یک توزیع بالادستی مانند فدورا ارسال شود.

راکی لینوکس فقط از ویژگی‌ها و کدی که قبلا از توزیع بالادستی RHEL تست شده است استفاده می‌کند. به‌دلیل متفاوت بودن فرآیندها این توزیع به‌روزرسانی‌های کم‌تر اما با پایداری بهتر را دریافت می‌کند. همچنین، نسخه‌های راکی لینوکس باید در چندین مرحله تست در محیط‌ها و سناریوهای متفاوت قرار بگیرند تا پایداری آن‌ها تایید شود.

منبع باز

از آنجا که یک سیستم عامل منبع باز محسوب می‌شود، کاربران راکی لینوکس می‌توانند به‌طور آزاد به کدهای آن دسترسی داشته باشند. توسعه‌دهندگان می‌توانند از آن برای اهداف مختلفی مانند بررسی نقاط ضعف امنیتی، رفع اشکالات باگ و یا ایجاد مستندات استفاده کند. راکی‌لینوکس همچنین یک سیستم تولید بیلد تحت عنوان Peridot را ارائه داده است که به کاربران اجازه می‌دهد تا توزیع را از ابتدا بازسازی کنند. این کمک می‌کند تا انتشار نسخه‌های جدید سریع‌تر انجام شود و پایداری پروژه را حفظ کند.

پشتیبانی

راکی‌لینوکس برای نسخه‌های اصلی چرخه عمر پشتیبانی 10 ساله به همراه به‌روزرسانی‌های منظم را ارائه می‌دهد. این توزیع در پنج سال اول به‌روزرسانی‌ها را دریافت می‌کند و پس از آن به مود Maintenance-Only وارد می‌شود تا زمانی که چرخه عمر پشتیبانی آن به اتمام برسد.

راکی لینوکس یک انجمن پشتیبانی دارد که کاربران می‌توانند در مورد به‌روزرسانی‌ها و رفع مشکلات گفتگو کنند. جامعه راکی لینوکس در حال گسترش است و این موضوع نشان می‌دهد که در چند سال آینده از این توزیع به‌خوبی پشتیبانی خواهد شد.
این توزیع همچنین با شرکت‌های ارائه‌دهنده پشتیبانی مختلفی مانند CIQ همکاری می‌کند. این شرکت‌ها همچنین در روند توسعه این توزیع مشارکت دارند.

سازگاری

با توجه به سازگاری راکی لینوکس با RHEL در سطح باینری، این توزیع به‌صورت پیش‌فرض از چندین نرم‌افزار ردهَت پشتیبانی می‌کند. این یعنی کد نرم‌افزار بدون نیاز به کامپایل مجدد، بر روی Rocky لینوکس قابل اجراست.
این توزیع لینوکس همچنین با معماری‌های سیستمی مختلف مانند CentOS سازگاری دارد. برای مثال، راکی لینوکس 9 از x86_64، ARM64، PPC64 و s390x پشتیبانی می‌کند.

Rocky لینوکس همچنین از یک اسکریپت مهاجرت برخوردار است که به کاربران کمک می‌کند به‌سادگی به این سیستم عامل سوئیچ کنند. این اسکریپت به‌صورت خودکار مخزن سیستم را به راکی لینوکس تغییر می‌دهد و بسته‌های نصب‌شده را به‌روز می‌کند.
در حال حاضر، این اسکریپت برای توزیع‌های مبتنی بر Red Hat Enterprise Linux مثل Oracle Linux، CentOS و CentOS stream در دسترس است.

معایب راکی لینوکس

مانند هر سیستم عامل دیگری، راکی‌لینوکس نیز معایبی دارد در ادامه به چند مورد از این معایب اشاره می‌کنیم:

به‌روزرسانی کند

نسخه‌های اصلی Rocky Linux هر شش ماه یک به‌روزرسانی جدید دریافت می‌کنند. در حالی که به‌روزرسانی‌های کندتر به حفظ پایداری کمک می‌کند، اما بعضی از کاربران به‌روزرسانی‌های مکرر را ترجیح می‌دهند.

برای این دسته از کاربران، توزیع بالادستی لینوکس با ارائه به‌روزرسانی مداوم مانند CentOS Stream مناسب‌تر است. این توزیع به‌صورت هفتگی به‌روز می‌شود و تا سال 2027 پشتیبانی دریافت می‌کند.

عدم قطعیت نسبت به آینده

تعیین طول عمر راکی لینوکس دشوار است، زیرا یک توزیع نسبتا جدید به‌حساب می‌آید. به‌عنوان یک پروژه منبع باز، تداوم به‌روزرسانی سیستم عامل به جامعه و تامین بودجه از منابع ثالث بستگی دارد.

خوشبختانه، رشد سریع پایگاه کاربر راکی‌لینوکس به تشکیل یک جامعه اختصاصی برای پشتیبانی از پروژه کمک می‌کند. علاوه بر این، پروژه راکی‌لینوکس از شرکت‌های بزرگی مانند گوگل و مایکروسافت کمک مالی دریافت می‌کند.

همچنین Peridot به جلوگیری از مشکلاتی که به پایان عمر CentOS منجر شد کمک می‌کند. در صورتی که راکی‌لینوکس متوقف شود، کاربران می‌توانند فورک‌های RHEL جدیدی را ایجاد کنند.

عدم تجربه

جدید بودن راکی لینوکس به‌این‌معنی است که تجربه کار با این سیستم عامل کم است. در حالی که بررسی‌های کاربران، گزارش‌های باگ و مستنداتی در دسترس هستند، اما هنوز جامع نیست.به‌دلیل عدم مشارکت طولانی‌مدت کاربران، ارزیابی عملکرد واقعی این سیستم عامل دشوار است. این یک مشکل است، زیرا شرکت‌ها به سیستم عاملی با عملکرد پایدار در بلندمدت نیاز دارند.

آیا باید به راکی لینوکس مهاجرت کنید؟

اگرچه راکی لینوکس یک توزیع با عملکرد خوب محسوب می‌شود، اما ممکن است برای همه کاربران ایده‌آل نباشد. اگر به جایگزینی برای CentOS نیاز دارید، احتمالا راکی لینوکس یکی از بهترین توزیع‌های لینوکس برای شما است.

CentOS و راکی لینوکس از نظر طراحی مشابه هستند و به کاربران اجازه می‌دهند فرآیند مهاجرت را راحت‌تر انجام دهند. حتی برای کاربرانی که از CentOS استفاده نکردند و به‌دنبال تجربه توزیع RHEL هستند، Rocky لینوکس یک گزینه عالی محسوب می‌شود.

صرف‌نظر از این، قبل از نصب راکی لینوکس بهتر است به این ملاحظات توجه کنید:

نسخه بسته‌ها

با اجرای اسکریپت مهاجرت به راکی لینوکس، تمامی بسته‌های فعلی سیستم شما با توزیع جدید جایگزین خواهد شد. اگر در توزیع فعلی خود بسته‌های سفارشی دارید یا از نسخه‌های مختلف استفاده می‌کنید، قبل از نصب یک فایل پشتیبان از سیستم فعلی خود ایجاد کنید.

بوت امن

بوت امن یا Secure Boot در نسخه قدیمی راکی لینوکس در دسترس نیست. اگر سیستم فعلی شما به این ویژگی متکی است، مطمئن شوید که Rocky لینوکس 8.5 یا جدیدتر را نصب می‌کنید.

معماری سیستم

هر نسخه اصلی Rocky Linux با معماری پردازنده متفاوتی سازگاری دارد. برای کسب اطلاعات بیش‌تر در مورد این موضوع به صفحه دانلود Rocky Linux  مراجعه کنید.

سازگاری با توزیع‌های دیگر

اسکریپت مهاجرت به توزیع Rocky Linux فقط روی توزیع‌های مبتنی بر RHEL کار می‌کند. برای توزیع‌های دیگر، باید نصب و به‌روزرسانی بسته را به‌صورت دستی انجام دهید.

مسیر مهاجرت به راکی لینوکس

کاربران با CentOS 7 یا پایین‌تر نمی‌توانند مستقیما به این توزیع  مهاجرت کنند؛ زیرا نسخه اولیه از کد منبع RHEL 8 استفاده می‌کند. این کاربران باید ابتدا توزیع خود را به CentOS 8 ارتقا دهند و سپس به Rocky Linux مهاجرت کنند.

سخن پایانی

راکی‌لینوکس یک توزیع پایین‌دستی براساس کد منبع RHEL است. این توزیع با باینری RHEL سازگاری دارد و به‌عنوان جایگزینی برای توزیع CentOS عرضه شده است. این توزیع لینوکس سازمانی هم برای استفاده شرکتی و هم برای استفاده شخصی ایده‌آل است. راکی لینوکس معمولا برای سرورها، ورک‌استیشن‌ها و سرویس‌های ابری استفاده می‌شود.

اگر بخواهیم یک بررسی کلی و مختصر از این توزیع داشته باشیم، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

لایسنسینگ: راکی‌لینوکس از لایسنس سه بندی BSD برای استفاده مجدد، توزیع مجدد و اصلاح استفاده می‌کند. این توزیع نیز مانند CentOS به هیچ هزینه‌ای برای لایسنس نیاز ندارد.

مخازن: این توزیع دارای مخازن جامعی است که حاوی چندین بسته مختلف است. نصب آن‌ها به شما اجازه می‌دهد عملکرد سیستم عامل را گسترش دهید.

ویژگی‌ها: این توزیع اکثر ویژگی‌های Red Hat که برای سرورهای سازمانی یا استفاده شخصی بهینه‌ شده‌اند را به ارث برده است.

امنیت: راکی‌لینوکس از DELinux برای محدود کردن دسترسی به سیستم استفاده می‌کند. در مقایسه با لینوکس CentOS، انعطاف‌پذیری بیش‌تری را ارائه می‌دهد، زیرا می‌توانید یک وصله امنیتی خاص را نصب کنید.

لینوکس راکی بسیار پایدار است و با معماری‌های مختلف سیستم سازگاری دارد. با این حال، معایب آن شامل به‌روزرسانی کندتر، عدم تجربه کاربری و طول عمر نامشخص می‌شود. اگر قصد دارید از CentOS سوئیچ کنید، راکی‌لینوکس می‌تواند جایگزین ایده‌آلی برای تغییر باشد.

قبل از مهاجرت، همیشه به‌یاد داشته باشید که از بسته‌های نصب‌شده نسخه پشتیبان تهیه کنید و با استفاده از آخرین نسخه راکی لینوکس از مشکلات مرتبط با سازگاری جلوگیری کنید.