همه چیز درباره فریمورک Django و نحوه استفاده از آن

فریم ورک Django یک ابزار متن‌باز بر پایه زبان برنامه‌نویسی پایتون است که از آن برای ساخت انواع وب‌سایت‌ها و پلتفرم‌های پیچیده استفاده می‌شود. این فریم ‌ورک با هدف ساده‌سازی و تسریع فرآیند توسعه طراحی شده است و به همین دلیل مورد استقبال توسعه‌دهندگانی قرار گرفت که به سرعت، امنیت و مقیاس‌پذیری اهمیت می‌دهند. در واقع Django به برنامه‌نویسان این امکان را می‌دهد تا در مدت‌زمان کوتاه‌تری، پروژه‌های قدرتمندتر و با امنیت بالاتری را پیاده‌سازی کنند. در این مقاله قصد داریم فریمورک Django را از زوایای مختلف بررسی کنیم؛ از معرفی کلی گرفته تا کاربردها، دلایل محبوبیت آن در بین توسعه‌دهندگان و استراتژی‌هایی که می‌توانند به شما در یادگیری و تسلط بر این ابزار کمک کنند.

فریمورک Django چیست؟

فریمورک Django یک فریم ورک رایگان و متن‌باز به حساب می‌آید که با هدف توسعه سریع پروژه‌ها معرفی شد. این فریم ورک با فراهم کردن یک ساختار منسجم و با استفاده از کامپوننت‌های آماده و ابزارهایی که تسک‌های معمول در توسعه وب را انجام می‌دهند؛ ساخت اپلیکیشن‌های تحت وب را بسیار سریع‌تر کرده است. در واقع Django بسیاری از کارهای تکراری و پایه‌ در توسعه وب را انجام می‌دهد تا برنامه‌نویس‌ها بتوانند با تمرکز بیشتری روی منطق پروژه کار کنند. نکته مهم دیگر این است که Django با پایتون نوشته شده است؛ زبانی که همچنان یکی از محبوب‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی در جهان است. 

فریم ورک Django برای اولین بار در سال 2003 توسط دو توسعه‌دهنده وب به نام‌های «آدریان هولوواتی» و «سایمون ویلیسون» طراحی شد. آن‌ها برای اینکه هر بار مجبور نباشند پروژه‌های خود را از صفر شروع کنند، کدهایی نوشتند که بتوانند از آن‌ها در پروژه‌های دیگر هم استفاده کنند. پس از دو سال توسعه، Django در سال 2005 در دسترس عموم قرار گرفت. با توجه به متن باز بودن این فریم ‌ورک، همواره هزاران توسعه‌دهنده و کاربر در سراسر جهان در تلاش هستند که قابلیت‌های آن را ارتقا دهند.

Django یک فریم ورک back-end است یا front-end؟

Django در اصل یک فریم‌ورک back-end محسوب می‌شود، چون مسئولیت اصلی آن مدیریت منطق برنامه، ارتباط با پایگاه داده، پردازش درخواست‌ها و ارسال داده به بخش front-end است.

اما نکته جالب اینجاست که Django برخی قابلیت‌های مرتبط با front-end را هم دارد. به‌عنوان مثال، می‌تواند با استفاده از template engine خود، صفحات HTML تولید کند، فرم‌ها را مدیریت کند و داده‌ها را به شکلی قابل‌نمایش برای کاربر ارائه دهد.

همین ویژگی‌ها باعث شده که گاهی از Django به عنوان یک فریم‌ورک full-stack هم یاد شود؛ چون تا حدی هم وظایف بخش پنهان (back-end) و هم بخش قابل‌مشاهده (front-end) را بر عهده می‌گیرد. البته اگر نیاز به طراحی رابط کاربری حرفه‌ای و تعاملی باشد، معمولا از کتابخانه‌هایی مثل React یا Vue.js در کنار Django استفاده می‌شود.

Django از چه پایگاه داده‌هایی‌ پشتیبانی می‌کند؟

Django از چند سیستم مدیریت پایگاه داده (DBMS) مختلف پشتیبانی می‌کند. البته برای کار با بعضی از پایگاه‌های داده باید یک افزونه یا درایور مخصوص نصب کنید. پایگاه داده‌هایی که به‌صورت رسمی توسط Django پشتیبانی می‌شوند، عبارت‌اند از:

• MySQL
• Oracle
• PostgreSQL
• SQLite
• MariaDB

فریم‌ورک‌های مشابه با Django

همان‌طور که گفتیم Django یک فریم ورک متن‌باز برای توسعه وب است و بر همین اساس می‌توان آن را هم رده ابزارهایی مانند Laravel، Jekyll، Ruby on Rails و CakePHP دانست. این فریم‌ورک‌ها معماری‌ مشابهی دارند و اغلب این امکان را به شما می‌دهند که با استفاده مجدد از کدها، بهره‌وری خود را به‌عنوان یک توسعه‌دهنده افزایش دهید. در مجموع هدفی که همه این فریم‌ورک‌ها دنبال می‌کنند، سریع‌تر کردن روند ساخت اپلیکیشن‌های تحت وب است.

مقایسه Django با  Flask

یکی از رایج‌ترین گزینه‌هایی که توسعه‌دهندگان از آن به جای Django استفاده می‌کنند، Flask است. به‌طورکلی، Django قدرتمندتر و جامع‌تر است، در مقابل Flask یک «میکرو فریم‌ورک» محسوب می‌شود؛ یعنی امکانات پیش‌فرض کمتری دارد و شما باید بسیاری از کارها را به‌صورت دستی انجام دهید.

با این حال، اگر به دنبال یک فریم ورک ساده، سریع و سبک هستید و پروژه‌تان پیچیدگی خاصی ندارد، Flask گزینه بهتری است. در مجموع اینکه از چه فریم‌ورکی استفاده کنید، کاملاً به نیازهای پروژه و ترجیحات فنی شما بستگی دارد.

اپلیکیشن‌هایی که از فریمورک Django استفاده می‌کنند

اپلیکیشن‌های زیادی تاکنون با جنگو طراحی شده‌اند که در میان آن‌ها اپلیکیشن مشهور و پرکاربردی هم وجود دارد که ازجمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• Instagram
• YouTube
• Spotify
• Dropbox
• Pinterest
• Mozilla
• Reddit
• BitBucket
• Google Maps

علاوه بر اپلیکیشن‌های بالا، برخی از روزنامه‌های بزرگ مانند نیویورک تایمز، واشنگتن پست و گاردین و حتی سازمان ناسا هم از فریم ورک Django برای مدیریت حجم بالای ترافیک خود استفاده می‌کنند.

استفاده از Django در زبان Python

برای ساخت اپلیکیشن‌های تحت وب می‌توان از Django در کنار Python استفاده کرد. برای این کار باید با زبان پایتون آشنایی داشته باشید. در ادامه به‌طور اجمالی مروری بر مراحل استفاده از Django خواهیم داشت:

1. نصب Django: با استفاده از ابزار pip می‌توانید Django را روی سیستم خود نصب کنید.
2. ساخت پروژه در Django: ساختار اولیه پروژه را مشخص کنید.
3. تعریف مدل‌ها: داده‌ها و روابط بین آن‌ها را در Python مشخص کنید.
4. ساخت view و template: از View ها برای پاسخ به درخواست‌های کاربر و از Template ها برای نمایش داده‌ها استفاده می‌شود.
5. راه‌اندازی کردن سرور: با راه‌اندازی یک سرور محلی، می‌توانید نتیجه کار خود را مشاهده و تست کنید. برای ران کردن اپلیکیشن‌های Django به یک سرور مناسب نیاز دارید.

نکته: بسیاری از توسعه‌دهندگان از سرور مجازی لینوکس به‌عنوان گزینه‌ای مناسب برای میزبانی پروژه‌های خود استفاده می‌کنند، زیرا این سرورها مقیاس‌پذیر هستند و امنیت بالایی دارند. با خرید vps می‌توانید از منابع اختصاصی بیشتری مثل پردازنده و رم استفاده کنند و کنترل بیشتری روی تنظیمات سرور خود داشته باشند.

مزایا و معایب فریم ورک Django

مثل هر فریم ورک دیگری، Django هم مزایا و معایب خودش را دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

مزایا:

• صرفه‌جویی در زمان توسعه‌دهندگان به دلیل امکانات از پیش‌فرض.
• پشتیبانی از مهاجرت پایگاه ‌داده (Database migrations).
• سازگاری با سیستم‌عامل‌های مختلف و پشتیبانی از چند زبان برنامه‌نویسی.
• سیستم احراز هویت کاربران.
• پشتیبانی از API رایگان.
• مسیردهی URL.
• پکیج sitemap برای تولید نقشه سایت XML برای گوگل.
• پکیج پیام‌ها برای مدیریت پیام‌های موقتی.
• پکیج session برای مدیریت نشست‌های کاربر.
• قابلیت‌های امنیتی مثل محافظت در برابر SQL Injection و Cross-site request forgery.

معایب:

• کدهای بسیار زیاد که ممکن است برای پروژه‌های کوچک مناسب نباشد.
• جنگو نسبت به فریم‌ورک‌های سبک‌تر، نیاز به منابع پردازشی بیشتری دارد.
• برای استفاده کامل از امکانات این فریم ورک باید مفاهیمی مثل پیکربندی‌های خاص را یاد بگیرید که ممکن است در ابتدای مسیر کمی چالش‌برانگیز باشد.

فریمورک Django، ابزاری برای تسریع پروژه‌های بزرگ

فریم‌ورک Django یکی از قدرتمندترین و پرکاربردترین ابزارهای توسعه وب در دنیای برنامه‌نویسی پایتون است که با فراهم کردن مجموعه‌ای کامل از ابزارها، فرایند ساخت اپلیکیشن‌های پیچیده را ساده‌تر و سریع‌تر می‌کند. از پشتیبانی داخلی برای امنیت گرفته تا امکاناتی مثل ORM، مسیردهی پیشرفته، سیستم مدیریت فرم و قالب‌های HTML؛ همه این‌ها باعث شده‌اند که جنگو به انتخاب اول بسیاری از برنامه‌نویسان تبدیل شود.

اگر به دنبال ساخت یک وب‌سایت حرفه‌ای، مقیاس‌پذیر و امن هستید، Django گزینه‌ای بی‌نقص است. در عین حال، اگر تازه وارد دنیای توسعه وب با پایتون شده‌اید، جنگو می‌تواند مسیر یادگیری شما را ساختارمند و هدفمند پیش ببرد.

سؤالات متداول

آیا یادگیری فریمورک Django برای مبتدیان مناسب است؟

بله، Django گزینه بسیار مناسبی برای مبتدیانی است که با پایتون آشنا هستند و قصد دارند وارد دنیای توسعه وب شوند. اگر با مفاهیم اولیه برنامه‌نویسی آشنا باشید، یادگیری جنگو برایتان ساده‌تر خواهد بود.

تفاوت Django با Flask در چیست؟

Django یک فریم ورک full-stack با امکانات داخلی زیاد است، درحالی‌که Flask یک میکرو فریم‌ورک سبک و انعطاف‌پذیر محسوب می‌شود. Flask برای پروژه‌های کوچک و ساده‌تر مناسب‌تر است، اما Django گزینه‌ای قدرتمند برای پروژه‌های پیچیده و بزرگ است.

آیا فریمورک Django فقط برای ساخت وب‌سایت‌ها استفاده می‌شود؟

خیر، علاوه بر ساخت وب‌سایت‌های معمولی، از Django می‌توان برای ساخت پلتفرم‌های پیچیده، API های RESTful، سیستم‌های مدیریت محتوا، اپلیکیشن‌های شرکتی و حتی پروژه‌های مبتنی بر یادگیری ماشین استفاده کرد.

چقدر طول می‌کشد تا Django را یاد بگیریم؟

مدت‌زمان یادگیری فریم ورک Django بستگی به میزان آشنایی شما با زبان پایتون و مفاهیم توسعه وب دارد.

امنیت فریم ورک Django چقدر است؟

Django به امنیت اهمیت زیادی می‌دهد و به‌صورت پیش‌فرض در برابر تهدیداتی مانند SQL Injection، Cross-site Scripting (XSS) و Cross-site Request Forgery (CSRF) عملکرد خوبی دارد.